Текст
Мен біздің «Снежинка» балабақшасына/балабақшасына баратын әрбір баланың бақытты болғанын және өз жасынан асатын қамқорлықпен ауыртпағанын қалаймын. Балабақша – бала өміріндегі жаңа кезең. Ол үшін бұл, ең алдымен, ұжымдық қарым-қатынастың алғашқы тәжірибесі. Барлық балалар жаңа ортаны, бейтаныс адамдарды бірден және проблемаларсыз қабылдай бермейді. Олардың көпшілігі балабақшаға жылаумен жауап береді. Кейбіреулер топқа оңай кіреді, бірақ кешке үйде жылайды, басқалары таңертең балабақшаға баруға келіседі, ал топқа кірер алдында олар әрекет етіп, жылай бастайды.Баланың балабақшаға бейімделу дәрежесі оның психикалық және физикалық денсаулығын анықтайтыны белгілі. Жаңа бөлменің, жаңа ойыншықтардың, жаңа адамдардың, өмірдің жаңа ережелерінің өткір тұсаукесері эмоционалды және ақпараттық күйзеліс болып табылады.
Біздің балабақшада 6 топ бар, оның 1-і 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаларға арналған ерте топ, сондықтан балаларды балабақшаға бейімдеу мәселесі біз үшін ерекше өзекті.Біздің балабақшада бүлдіршіндерді балабақшаға қабылдау кезінде бейімделуінің бұзылуына жол бермеу шараларының тұтас жүйесі жасалған. Бұл жүйенің маңызды құрамдас бөлігі бейімделу процесін психологиялық қамтамасыз ету болып табылады.
Барлық жұмыстар үш кезеңде жүзеге асырылады: 1. Алғашқы диагностика үш бағытта жүреді.ата-аналардың отбасындағы балаларының жағдайының ерекшеліктері (ата-аналарға арналған сауалнамалар)
- балабақша жағдайына бейімделу кезеңіндегі балалардың жағдайын тәрбиешінің бағалауы (бақылау картасы; - балалардың психоэмоционалдық жағдайын бағалау (жеке бейімделу парағы, психолог,Ата-аналар сауалнамасының нәтижелері бойынша мен өзім үшін мазасыздығы жоғары оқушылардың отбасыларын белгіледім. Болашақта сауалнама деректері ата-аналармен профилактикалық және кеңес беру жұмысын сауатты құруға мүмкіндік береді. Мұндағы басты міндет ата-анаға баласының бейімделу кезеңінің ерекшеліктері туралы хабарлау ғана емес, сонымен бірге осы кезеңде онымен қарым-қатынас жасау туралы ұсыныстар беру.Екінші кезең балалардың білім беру ұйымының жағдайына бейімделуінің бастапқы кезеңінде туындайтын проблемаларды жоюға бағытталған психопрофилактикалық және түзету-дамыту жұмыстарын қамтиды.
3. Үшінші кезеңде бақылау диагностикасы (қайталанатын) – бейімделу кезеңінің соңында және ата-аналарға қайта сауалнама жүргізіледі. Бастапқы диагноз негізінде әрбір баланың бейімделу кезеңіне алдын ала баға беретін қорытынды жасалады. Қорытынды және психолог пен педагогтардың бақылауларының нәтижелері бойынша бейімделуге көмекке мұқтаж балалар шеңбері анықталады.Кішкентай балалармен түзету жұмыстарының ең тиімді, кейде жалғыз әдісі жеке және топтық түрде жүргізілетін ойын терапиясы болып табылады.
Кішкентай балалар ойыншықтармен және тұрмыстық заттармен ойнағанды жақсы көреді. Ойын барысында олар жаңа білім мен дағдыларды игереді, қоршаған әлем туралы біледі, қарым-қатынас жасауға үйренеді. Сондықтан кішкентай балаларға арналған ойындарды таңдауда сенсорлық және моторлы ойындарға назар аударамыз.Сенсорлық ойындар балаға әртүрлі материалдармен жұмыс істеу тәжірибесін береді: құм, саз, қағаз. Олар сенсорлық жүйенің дамуына ықпал етеді: көру, дәм, иіс, есту, температураға сезімталдық. Табиғат бізге берген барлық органдар жұмыс істеуі керек, бұл үшін оларға «тамақ» қажет.
Сенсомоторлы деңгей жоғары психикалық функцияларды: қабылдау, есте сақтау, зейін, ойлау, сөйлеуді одан әрі дамытудың негізі болып табылады. Сенсоримоторлық даму бала оны көруге, сезінуге, тыңдауға және естуге үйрететін ересек адаммен қарым-қатынас жасағанда ғана мүмкін болады, яғни. айналадағы әлемді қабылдау.Кішкентай балалар үшін сурет салудың қызығы кем емес. Бұл барлық балаларға ұнайды. Мүмкін, сондықтан ата-анасы балаға бояу сатып алуды шешкенше, ол импровизацияланған құралдармен - ас үйдегі манна немесе ваннадағы сабын көбікімен алғашқы көркем эскиздерді жасауы керек. Балаңызға дымқыл алақанмен немесе пальмаға жағылатын қырыну кремімен сурет салуды үйретуге болады.
Бейімделу кезеңінде балалармен түзету жұмыстарының міндеттері: бала үшін қауіпсіздік пен жайлылық атмосферасын құру;
• баланың ішкі әлемін түсіну және оны сол қалпында қабылдау; • балаға көбірек еркіндік пен тәуелсіздік беру. Сабақтарды өткізу кезінде мен жас балалармен жұмыс істеу ерекшеліктерін ескеремін: жас бала өз проблемаларын өз бетінше айта алмайды, сондықтан олар көбінесе жанама түрде дамудың кешігуі, капризділік, агрессивтілік және т.б. арқылы көрінеді. Бұл психологтың өз тарапынан балалардың психологиялық мәселелерін анықтауға, соның ішінде. және бейімделу кезеңінде.Жұмыстың екінші кезеңінің соңында жас балалардың бейімделу дәрежесінің қорытынды диагностикасы, сонымен қатар бастапқы және қорытынды диагностика көрсеткіштерінің салыстырмалы талдауы жүргізіледі.
Бейімделу кезеңінің соңында мектепке дейінгі мекемеде кеңейтілген құрамы бар медициналық-психологиялық-педагогикалық кеңес жиналады. Оның құрамына оқу ісінің меңгерушісі, аға тәрбиеші, тәрбие психологы, бас медбике, ерте жас тобының тәрбиешілері және басқа топтардың тәрбиешілері (шақыру бойынша) кіреді. Онда бейімделу кезеңінде жүргізілген жұмыстардың нәтижелері, жағымды жақтары талқыланады, нәтижелер талданады, бейімделуді ұйымдастыру жоспарлары түзетіледі, әрі қарайғы жұмыстар белгіленеді.Балабақшадағы жұмысты талдау балаларға үйрену үрдісінің өте сәтті екенін көрсетеді. Бейімделу дәрежесі негізінен жеңілден орташаға дейін. Кішкентай балалардың, әсіресе өмірдің екінші жылының балабақшаға ауыртпалықсыз үйренетіні де оң. Бұл деректер балаларды балабақша жағдайына бейімдеуді ұйымдастыру және өткізудегі педагогикалық ұжымның жақсы құрылымдалған жұмысын бағалауға мүмкіндік береді.